Phân biệt hiện tượng đốm trắng trên tôm: Do virus, vi khuẩn gây ra hay

Có nhiều nguyên nhân gây ra đốm trắng trên tôm: do môi trường, do virus, do vi khuẩn. Mỗi tác nhân gây bệnh đốm trắng sẽ làm tôm có những biểu hiện và chịu mức độ thiệt hại khác nhau. Vì vậy, bà con cần chuẩn bị cho mình những thông tin, cách nhận biết các dấu hiệu của bệnh đốm trắng là do tác nhân nào, để từ đó có biện pháp hiệu quả nhất khi tôm bị bệnh.

1. Bệnh đốm trắng do virus gây ra

Bệnh đốm trắng do Virus đó là virus (WSSV - White spot syndrome virus: Whispovirus thuộc họ Nimaviridae).

Bệnh đốm trắng do virus vô cùng nguy hiểm và lây lan nhanh, sau 3-10 ngày xuất hiện các đốm trắng, bắt đầu có hiện tượng tôm chết, cả tôm nhỏ và tôm trưởng thành và tỷ lệ chết có thể lên tới 100%.

Bệnh đốm trắng do virus gây ra

1.1 Biểu hiện của tôm khi mắc bệnh đốm trắng do virus

- Khi tôm mắc bệnh đốm trắng do virus, khi quan sát tôm sẽ thấy bên trong vỏ có nhiều đốm tròn màu trắng đường kính 0.5-2mm, đặc biệt tập trung nhiều ở phần giáp đầu ngực. Có thể thấy các đốm này ở đốt 5,6 khi bệnh đã nặng. Trong một số trường hợp tôm có thể bị đỏ thân.

- Thấy tôm bơi lội lờ đờ trên mặt nước hoặc dạt vào bờ ao.

- Vỏ tôm có nhiều sinh vật bám lên, mang tôm bị phồng lên.

- Tôm đột ngột tăng cường độ bắt mồi, sau đó bỏ ăn.

- Soi mẫu tươi dưới kính hiển vi thì bên trong các đốm trắng có nhiều điểm đen do sắc tố melanin hình thành ở giữa.

Đốm trắng do virus gây ra chính giữa có nhiều đốm đen

1.2 Cách điều trị đốm trắng do virus

Bệnh đốm trắng do virus gây ra hiện tại vẫn chưa có cách điều trị, khi phát hiện bị bệnh cần tổ chức thu hoạch nếu tôm đã gần đạt kích cỡ, vì bệnh lây lan rất nhanh chóng.

Nếu tôm vẫn còn nhỏ thì cần loại bỏ, dùng các hóa chất diệt khuẩn mạnh, tuân thủ an toàn sinh học trước khi xả thải ra môi trường.

2. Bệnh đốm trắng do vi khuẩn gây ra

Tác nhân: Bacillus subtilis thuộc giống Bacillus, họ Bacillaceae (BWSS) gây ra.

Bệnh không gây chết hàng loạt như đốm trắng do virus gây ra. Khi bị đốm trắng do vi khuẩn, tôm có biểu hiện ít ăn, chậm lớn, chết rải rác, làm tôm yếu đi, lột vỏ chậm, nguy cơ dễ nhiễm các loại vi khuẩn gây hại khác.

Đốm trắng do vi khuẩn gây ra

2.1 Biểu hiện của tôm khi mắc bệnh đốm trắng do vi khuẩn

- Khi tôm bị đốm trắng mà nguyên dân là do vi khuẩn, bà con quan sát sẽ thấy vỏ tôm có đốm trắng tròn, mờ đục trên khắp cơ thể, kích thước nhỏ hơn đốm trắng do virus gây ra. Chúng thường chỉ ở phía ngoài lớp biểu bì và tổ chức liên kết.

- Trường hợp khi tôm bị bệnh nhẹ, sau khi lột xác có thể bình phục, không còn đốm trắng nữa.

- Mang tôm bị bẩn, màu đen, thường vỏ có hiện tượng bị đóng rong.

- Tôm bị bệnh giảm bắt mồi, chậm lột vỏ, chết rải rác (chứ không chết hàng loạt).

- Soi mẫu tươi dưới kính hiển vi thấy đốm trắng có dạng lan tảo địa y với viền kiểu gờ khía tròn ở giữa rỗng.

- Kết quả xét nghiệm PCR là âm tính với WSSV.

Biểu hiện đốm trắng do vi khuẩn gây ra

2.2 Cách điều trị tôm bị bệnh đốm trắng do vi khuẩn

Bệnh đốm trắng do vi khuẩn gây ra có thể điều trị được nếu được phát hiện sớm. Khi ao nuôi có biểu hiện bị đốm trắng cần thay nước trong ao nuôi và kiểm soát lượng vi khuẩn. Bà con cần tiến hành:

- Diệt khuẩn:

+ Dùng Mega Dine/ Gill Care/ Glu-For tiêu diệt vi khuẩn trong môi trường ao nuôi, nấm, động vật nguyên sinh.

Liều dùng: 1L/2000-3000m³.

+ Dùng kháng sinh thảo dược Mega White/ Best White để diệt khuẩn từ bên trong, một cách an toàn cho tôm, săn chắc mô, giúp tôm ăn ngon, tăng khả năng tiêu hóa và hấp thu.

Mega White - Kháng sinh thảo dược cho đường ruột tôm

- Vớt bỏ những con tôm có biểu hiện bệnh để tránh các tôm khỏe mạnh ăn phải, bùng nổ dịch bệnh.

- Tăng cường hàm lượng Vitamin C cung cấp trong thức ăn của tôm, bổ sung men vi sinh, khoáng để tăng cường sức khỏe cho tôm, tránh lây lan bệnh bằng cách trộn sản phẩm vi sinh đậm đặc Mega Gut vào thức ăn cho tôm với liều dùng:

Tôm < 35 tuổi 10ml/ kg thức ăn.

Tôm > 35 tuổi 5m/ kg thức ăn.

Mega Gut - Men vi sinh đậm đặc cho đường ruột tôm

3. Đốm trắng trên tôm do tích tụ Canxi

3.1 Biểu hiện của đốm trắng trên tôm do tích tụ Canxi

- Dùng quá liều lượng vôi trong việc cải tạo ao làm cho nồng độ pH của nước cao, trong nước có nhiều ion Ca²⁺ và Mg²⁺, tôm hấp thụ nhiều dẫn đến hiện tượng đốm trắng xuất hiện trên vỏ tôm.

- Đốm trắng xuất hiện ở vỏ ở phần ngực hoặc phần lưng của tôm.

- Tôm vẫn ăn và bơi bình thường, không có hiện tượng tấp bờ, chết hàng loạt như khi mắc bệnh đốm trắng do vi khuẩn, virus.

- Thời gian tôm lột xác bị kéo dài, lâu cứng vỏ hơn bình thường, sinh trưởng chậm.

3.2 Cách điều trị đốm trắng do tích tụ Canxi

- Khi sử dụng vôi trong cải tạo ao nuôi nên dùng với lượng vừa đủ.

- Tiến hành thay nước để giảm bớt lượng Canxi và Magie có trong nước.

Bổ sung vào thức ăn của tôm khoáng, chất dinh dưỡng, vitamin giúp tôm tăng sức đề kháng, kích lột cho tôm, nhanh cứng vỏ bằng Super Moult với liều dùng

Trộn vào thức ăn: 5g/ kg thức ăn.

Sử dụng tạt định kỳ: 1kg/ 4500m³, 5-7 ngày/ lần.

Trường hợp khó lột vỏ/ mềm vỏ hoặc tảo kém phát triển: sử dụng 2kg/ 4500m³.

4. Nguồn lây bệnh đốm trắng ở tôm

Nguồn lây bệnh đốm trắng có thể do tôm giống bố mẹ kém chất lượng bị mắc bệnh làm tôm giống mắc bệnh từ sớm.

Các động vật giáp xác tự nhiên như tôm he, cua, ốc,..có thể mang mầm bệnh đốm trắng, do đó khả năng chúng lây cho tôm nuôi là rất cao. Khi những con tôm yếu bị mắc bệnh và chết đi không được vớt bỏ, những con tôm khỏe sẽ ăn chúng và từ đó cũng bị nhiễm bệnh, lây lan gây chết cả đàn.

Bệnh còn có thể do các loài chim ăn phải những con tôm bị đốm trắng ở ao này lại bay sang ao khác kiếm ăn, mang theo virus gây bệnh đốm trắng lây lan trên phạm vi rộng.

Bệnh đốm trắng có thể xuất hiện ở mọi giai đoạn nuôi từ tôm ương đến tôm trưởng thành, mùa phát bệnh thường là lúc nhiệt độ giảm, trời lạnh, mùa mưa nhiều, hoặc khi nhiệt độ hay độ nước thay đổi đột ngột như lúc giao mùa.

5. Biện pháp phòng bệnh đốm trắng trên tôm

- Thả giống sạch bệnh từ cơ sở uy tín, kiểm tra tôm giống bằng phương pháp real time PCR.

- Tắm cho tôm giống bằng formol 100ppm trao 30 phút, loại bỏ những con yếu bị lắng tụ khi khuấy đảo, để đảm bảo tôm giống khỏe.

- Ngăn chặn các loại động vật tôm hẹ, hào, vẹn,... có thể mang mầm bệnh vào cho ao nuôi bằng cách rải vôi bột xung quanh bờ ao, ngăn chặn, đậy nắp cống thoát nước và lọc nước kỹ trước khi đưa nước vào ao sử dụng.

- Nắm bắt tình hình dịch bệnh trong khu vực, địa phương vì bệnh lây lan trên phạm vi rộng, có biện pháp ứng phó khi ao còn chưa có biểu hiện bệnh bên ngoài.

- Bệnh đốm trắng đến khi được phát hiện thường ở giai đoạn nặng, phát triển lây lan rất nhanh, vì vậy bà con cần kiểm tra tình trạng tôm thường xuyên, trang bị cho mình những kiến thức về dấu hiệu, nguyên nhân, cách phòng và điều trị bệnh cho từng tác nhân gây ra bệnh đốm trắng ở tôm.

- Chuẩn bị, xử lý triệt để ao nuôi trước khi thả tôm, diệt tạp triệt để, diệt khuẩn kỹ nguồn nước đầu vào. (Tham khảo: Diệt tạp, diệt khuẩn hiệu quả trên tôm)

- Quản lý công tác cho ăn và chất thải trong ao. Sử dụng lợi khuẩn để ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh bằng Mega Lact/ UFO định kỳ liều dùng 227g/ 3000-5000m³.

Quản lý chất thải trong ao bằng Mega Lact

- Thả đúng vụ tôm nuôi, tránh thả tôm vào mùa quá lạnh.

BIOAQUA đã giới thiệu đến bà con về dấu hiệu cũng như cách phòng trị bệnh đốm trắng trên tôm hiệu quả, nếu bà con có nhu cầu tìm hiểu thêm về các vấn đề khác khi nuôi hãy liên hệ để được tư vấn trực tiếp.