Thăm ao nuôi - Kỹ thuật chẩn đoán bệnh tôm tại ao

Sức khỏe của tôm nuôi vô cùng nhạy cảm với các thay đổi của môi trường, vào giai đoạn đầu tôm bị ảnh hưởng nhẹ, các biểu hiện bệnh có thể còn không rõ ràng, rất khó nhận ra. Vì vậy, việc dành thời gian đi thăm ao, quan sát tôm mỗi ngày ít nhất hai lần là vô cùng cần thiết để bà con có thể nhận ra các biến đổi bất thường nhanh chóng, những dấu hiệu sớm nhất của bệnh, từ đó việc chủ động trong ứng phó, xử lý tình trạng bệnh hiệu quả nhất.
Cụ thể về cách thăm ao cần xem xét những yếu tố gì, khi bà con quan sát con tôm thì cần nhìn vào đâu để biết tôm đang có triệu chứng bệnh gì và cách xử lý thế nào, tất cả sẽ được đề cập chi tiết trong bài viết dưới đây.

1. Quan sát môi trường ao nuôi

1.1 Quan sát màu nước trong ao nuôi tôm

Quan sát màu nước trong ao nuôi tôm

Màu nước ao nuôi thường do tảo và các hợp chất hữu cơ trong nước, màu nước phản ánh các chỉ số của môi trường có đang ở ngưỡng thích hợp cho tôm phát triển hay không, màu nước có màu trà, hoặc màu xanh đọt chuối là thích hợp cho tôm nuôi, khi nước có các màu khác, bà con cần tìm hiểu nguyên nhân:

Kiểm tra màu nước ao nuôi
Màu nước	Nguyên nhân
Trắng sữa hoặc trắng đục	Tảo tàn vi khuẩn chiếm ưu thế
Đậm màu, kẹo nước	Tảo nở hoa bắt đầu tàn
Trong	Ao nhiễm phèn, thiếu dinh dưỡng
Nước vệt xanh/ đỏ/ lục nhạt	Nước dơ, tảo độc xuất hiện

1.2 Mùi

Buổi sáng hoặc chiều tối là thời điểm dễ nhận biết mùi nước ao. Ao tôm thường có mùi đặc trưng:

- Mùi tanh: khi tôm lột xác có mùi tanh của nhớt hoặc mùi thức ăn của tôm khi cho ăn với lượng lớn.

- Mùi tảo: khi tảo nở hoa tạo mùi tùy thuộc vào loại tảo. Tảo lam có mùi tanh, mùi thuốc kháng sinh. Mùi tảo lục: thường có mùi bùn.
- Mùi hôi thối do chất hữu cơ ở đáy phân huỷ yếm khí mạnh.

1.3 Các chỉ số môi trường

Kiểm tra các chỉ số môi trường trong ngưỡng cho phép vào sáng sớm và buổi chiều để có biện pháp xử lý sớm.

Kiểm tra các chỉ số môi trường ao nuôi

1.4 Các hiện tượng bất thường khác

Những biểu hiện bất thường khác quan sát được
Biểu hiện	Nguyên nhân
Tôm chết rải rác	Môi trường ao nuôi rất xấu, nước ao nuôi nhiễm độc
Ban ngày, tôm bơi lờ đờ trên mặt nước	Thiếu oxy hòa tan trong nước, tôm bị sốc nhiệt, mắc bệnh, lượng thức ăn không đủ
Cá bống trong ao bơi cạnh bờ hoặc bơi hỗn loạn	Ao thiếu oxy, nồng độ khí độc cao
Cua còng bò lên bờ, phản ứng chậm, miệng xì bọt	Đáy ao có khí độc yếm khí
Ốc ra bò ra khỏi ao nuôi	Đáy ao có khí độc yếm khí
Đáy ao có ấu trùng Chironomid	Có xác tôm chết rớt dưới đáy ao
Ao có hiện tượng nổi bọt	Lượng chất hữu cơ cao, xác tảo tàn, nhớt ốc, thuốc cá

2. Quan sát tôm trong nhá

Quan sát tôm trong nhà

- Vào ban ngày, bà con kiểm tra tôm trong nhá:
Quan sát các bộ phận của tôm: vỏ, khối gan tụy, đường ruột, phản xạ, đường phân, giáp đầu ngực chân bơi, chân bò có biểu hiện bất thường không.
Kiểm tra các sinh vật bám vỏ, vỏ lột trong nhá, thức ăn dư thừa sau các khoảng cho ăn, xác tôm rớt trong nhá để đánh giá tỷ lệ nhiễm bệnh.
Lưu ý: tôm trong nhá chủ yếu là tôm khỏe nên không thể hiện hết tình trạng sức khỏe của tôm trong ao nên định kỳ 5-7 ngày chài tôm kiểm tra size tôm, đánh giá tổng quát.
- Ban đêm: dùng đèn pin kiểm tra màu sắc mắt tôm: Mắt màu đỏ, phản xạ nhanh với ánh đèn cho thấy tôm khỏe. Trường hợp tôm bệnh thấy mắt có màu mắt trắng tái nhạt.
Chài tôm đánh giá sức khỏe tôm qua thông số như sau:

2.1 Về kích thước tôm

Kích thước tôm có đồng đều không, độ phát triển có phù hợp với số ngày tuổi không, cụ thể:

Đánh giá kích thước tôm
Tình trạng	Nguyên nhân
Kích cỡ tôm nhỏ so với ngày tuổi	Mắc các bệnh chậm lớn
Lệch size nhiều	Thiếu dinh dưỡng: thức ăn, khoáng. hoặc mắc bệnh

2.2 Về gan tôm:

- Đặc điểm của gan tụy tốt là gan có màu nâu vàng hoặc vàng cam theo màu của thức ăn cho tôm. Bóp dịch gan có màu vàng sệt, không chảy.
- Gan tôm có mùi tanh nhẹ, nhìn từ ngoài vỏ giáp thấy màng bao màu vàng nhạt bọc ½ gan dưới.
- Hình dạng gan tốt là rõ ràng, sắc nét: bề rộng tới 2 mép mang, dài tới ngang cổ giáp.
- Dạ dày tôm chứa đầy thức ăn, hình hạt gạo.

2.3 Về đường ruột tôm:

Sau khi cho tôm ăn, kiểm tra đường ruột tôm bằng cách đặt nhá, mỗi ao nên đặt ít nhất 2 nhá, đặt chỗ thức ăn phun đến nhiều nhất. Khi tôm nhỏ dưới 20 ngày tuổi cho tôm ăn theo hướng dẫn của nhà sản xuất và trên 20 ngày có thể đặt nhá theo dõi thức ăn.
Cho ăn thủ công thì sau 1-2 giờ kiểm tra nhá, với ăn máy thì đặt máy khi cỡ tôm ăn được thức ăn cỡ lớn, điều chỉnh tốc độ của máy đến khi tôm ăn hết thức ăn, thời gian kiểm tra 2 giờ một lần.
Sau 1-2 giờ cho ăn: Kiểm tra độ đầy, màu sắc của đường ruột để đánh giá tình trạng sức khỏe tôm:

Đánh giá đường ruột tôm
Tình trạng	Đánh giá, Nguyên nhân
Nhá sạch, đường ruột đầy trên 80%	Tôm ăn tốt, tăng thức ăn của ngày tiếp theo 5 %
Nhá dư 5-10 %, cho ăn theo theo lượng khuyến cáo	Dư thức ăn, giảm thức ăn ngày kế tiếp 5%
Nhá dư 10- 20% cho ăn theo theo lượng khuyến cáo	Dư thức ăn, cắt 1 cữ , giảm thức ăn ngày kế tiếp 10% , tôm bị bệnh
Nhá dư >20% cho ăn theo theo lượng khuyến cáo	Cắt cữ 2 lần, ngày tiếp theo bắt đầu cho ăn lại 10% , tôm bị bệnh
Ruột có màu nâu sáng	Màu thức ăn công nghiệp , bình thường
Ruột có màu Đỏ hồng, có thức ăn trong ruột	Tôm ăn nhau hoặc xác giun tơ, ao đang có bệnh
Ruột có màu hơi xanh lá	Cho ăn thiếu tôm ăn tảo đáy
Trắng đục, hoặc không có thức ăn	Tôm nhiễm ký sinh trùng, bệnh phân trắng

2.4 Về tình trạng vỏ ngoài

Các bất thường vỏ ngoài đưa ra đánh giá sơ bộ về các bệnh nhiễm khuẩn trong ao. Tôm khoẻ vỏ ngoài bóng, sáng, dày, chắc chắn, phụ bộ đầy đủ, khi cầm vỏ ngoài có cảm giác hơi nhớt.

Đánh giá tình trạng vỏ tôm
Tình trạng vỏ	Nguyên nhân và hướng xử lý
Vỏ mỏng, lột dính vỏ	Ao nuôi đang thiếu khoáng, tôm sức đề kháng yếu, môi trường ô nhiễm Xử lý: Bố sung khoáng Super Moult
Dị hình gai, chủy, mòn chân bò, chân bơi	Môi trường ô nhiễm, đáy ao dơ, IHHNV Xử lý: Dùng men vi sinh chuyên xử lý đáy Mega Ps
Vỏ có đốm đen, đốm nâu, đốm trắng	Môi trường nhiễm khuẩn vibrio, virus, hàm lượng chất hữu cơ cao Xử lý: diệt khuẩn Gill Care/ Glu-for
Đục cơ: từng điểm, toàn thân	Môi trường thiếu khoáng, bệnh virus, tôm sốc môi trường. Xử lý: bổ sung khoáng Super Moult
Vỏ tôm xù xì có các sinh vật bám	Môi trường nước ô nhiễm hữu cơ tôm khó lột
Phụ bộ sưng phồng: đuôi sưng	Cơ thể nhiễm khuẩn
Mang dơ màu vàng, đen	Môi trường ô nhiễm do phèn, hữu cơ Xử lý: dùng Mega Nice/ Vet Nice để hạ phèn ao nuôi

Đánh giá cơ bản thông qua môi trường ao nuôi và quan sát bằng mắt tôm nuôi sẽ là những cơ sở ban đầu, người nuôi sẽ có những định hướng về:

Tôm đang nhiễm bệnh gì ? Mắc bao nhiêu bệnh cùng 1 lúc?
Nguyên nhân gây ra bệnh?
Tỷ lệ nhiễm bệnh trong ao ?

Từ đó nhanh chóng đưa ra quyết định cho chữa bệnh hay không, nếu có sẽ tiến hành ưu tiên chữa bệnh nào trước hay kết hợp điều trị, lựa chọn thuốc chữa trị phù hợp, thời điểm chữa trị để tiết kiệm chi phí nhưng vẫn hiệu quả kinh tế cao.

BIOAQUA GROUP giới thiệu đến bà con ề kỹ thuật chẩn đoán bệnh tôm tại ao, để có thể đánh giá chính xác nhất những căn bệnh, tiếp theo ao tôm cần thực hiện các kiểm tra bằng các thiết bị, dụng cụ chuyên dụng và được nhân viên kỹ thuật tư vấn.

Để tìm hiểu thêm về các kỹ thuật nuôi tôm thành công và sử dụng sản phẩm sản phẩm hiệu quả cho nuôi tôm, đừng ngần ngại hãy liên hệ trực tiếp với BIOAQUA GROUP để được hỗ trợ nhanh nhất.