Độ mặn là một trong những chỉ số môi trường quan trọng, độ mặn quá cao hoặc quá thấp đều có tác động đến sự sinh trưởng, phát triển của tôm. Do các điều kiện thời tiết biến đổi, quá trình nuôi tôm khiến độ mặn biến đổi, do đó cần quan tâm kiểm soát độ mặn trong khoảng thích hợp để tôm sinh trưởng phát triển tốt nhất. Quản lý hệ thống công trình thủy lợi, chủ động cấp nước, điều tiết nước tại các khu vực nuôi trồng thủy sản lớn.

1. Tầm quan trọng của việc quản lý độ mặn trong ao tôm

Độ mặn trong môi trường nước có thuật ngữ khoa học là Halinity. Độ mặn được đo với đơn vị 1/1000‰ hay 1 gram muối/ 1L dung dịch.

Tôm phải duy trì hàm lượng muối khoáng hòa tan ở mức độ nhất định để đảm bảo quá trình điều hòa áp suất thẩm thấu cơ thể. Tôm thẻ chân trắng có thể sống trong độ mặn 2-40‰ nhưng tối ưu nhất trong khoảng 10 - 25, biến động trong ngày không quá 5 ppt.

Kết quả nghiên cứu cho thấy độ mặn ảnh hưởng tới tính kháng khuẩn, miễn dịch của tôm, nhưng điều này có thể phục hồi khi điều chỉnh lại độ mặn. Các enzyme hoạt động cũng bị ảnh hưởng bởi sự gia tăng độ mặn, nhất là enzyme phenoloxidase liên quan đến tạo đốm đen.

Độ mặn ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ sống, khả năng sinh trưởng của tôm đặc biệt là giai đoạn thả giống. Tại huyện Hồng Dân tỉnh Bạc Liêu, theo lịch sẽ thả nuôi tôm 2023 từ tháng 1 và kết thúc vào tháng 6, nhưng tới tháng 2/2023 chỉ có 30-40% diện tích được cải tạo do độ mặn chưa đạt, chỉ từ 1-5‰. Huyện An Biên tỉnh Kiên Giang cũng gặp trường hợp tương tự, vụ thả nuôi của huyện là từ tháng 1 - tháng 4, tốc độ thả giống chậm do chưa đủ nước mặn để cấp vào vuông nuôi.

Độ mặn thay đổi khiến tảo phải thay đổi hình dạng, thay đổi tốc độ hô hấp, quang hợp, muối khoáng, ion độc tố, độ thẩm thấu của tế bào tảo…. Độ mặn biến động làm thay đổi thành phần tảo, hình thành loài chiếm ưu thế gây nở hoa, làm tăng nồng độ độc ở tảo, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái.

2. Nuôi tôm thẻ ở khu vực có độ mặn cao

2.1. Ảnh hưởng của độ mặn cao tới tôm nuôi

Độ mặn tăng do các yếu tố tự nhiên do thủy triều dâng mang nước biến vào các khu vực sông hồ, nước xả từ các con sông, lượng mưa. Khu vực ĐBSCL bị xâm nhập mặn do triều cường Biển Đông, gió màu Đông Bắc vào các mùa cạn (tháng 4) lượng dòng chảy thấp, độ mặn cao xâm nhập.

Độ mặn cao quá sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn, virus gây hại phát triển như virus gây bệnh đầu vàng, đốm trắng, tôm phát sáng, hoại tử gan tụy cấp…. gây thiệt hại nặng nề.

Độ mặn cao quá ngưỡng chịu đựng, khiến tôm lột xong không cứng vỏ, khiến tôm dễ bị tấn công bởi các sinh vật khác, các mầm bệnh, từ đó dẫn đến hiện tượng tôm chết hàng loạt khi lột, tôm còi cọc, chậm lớn, ảnh hưởng tôm sinh trưởng.

Độ mặn cao khiến một số loài tảo chiếm ưu thế dẫn đến hiện tượng tảo nở hoa, sinh ra nhiều loại khí độc, ban ngày oxy tăng nhưng giảm nghiêm trọng vào ban đêm, khiến tôm ngạt.

2.2. Cách làm giảm độ mặn và ảnh hưởng của độ mặn cao tới ao tôm

Độ mặn được kiểm tra bằng thiết bị, máy đo chuyên dụng, khi thấy độ mặn ao cao thực hiện các giải pháp sau:

Thay nước 20-30%, 3 lần/ ngày.

Bật chạy quạt nước, oxy để chống stress cho tôm

Duy trì độ cao của mực nước từ 1.2m trở lên để ổn định nhiệt độ

Sử dụng vi sinh UFO/ Mega Lact để kiểm soát lượng tảo trong ao.

Mùa nắng nóng, nhiệt độ và độ mặn cao cần tăng cường xử lý đáy ao để phân hủy các chất thải hữu cơ, xác tảo, phân tôm, tránh tình trạng làm ô nhiễm ao nuôi.

Những ao có độ mặn cao nên được xử lý nước ở ao lắng lọc, điều chỉnh thích hợp trước khi cho vào ao.

Nên tuân thủ lịch thời vụ, chất lượng con giống đảm bảo từ các cơ sở uy tín, nuôi ương vèo trước khi thả ra nuôi diện tích lớn để hạn chế hao hụt.

Hạ độ mặn để tránh sốc khi thả tôm giống, cứ 3 giờ hạ một lần, không hạ đột ngột, mỗi lần hạ không quá 2 ppt. Ở tháng nuôi đầu độ mặn không nên quá cao, thích hợp từ khoảng 7-8‰.

Cho tôm ăn với lượng vừa phải, bổ sung vào thức ăn cho tôm các vitamin, khoáng chất nhât là vitamin C, bổ sung vi sinh đường ruột cho tôm tăng cường khả năng miễn dịch, tăng sức đề kháng.

3. Nuôi tôm thẻ ở khu vực có độ mặn thấp

3.1. Ảnh hưởng của độ mặn thấp tới tôm nuôi

Khi độ mặn thấp, trong ao thiếu khoáng đặc biệt là Mg, Ca, K… đây là những khoáng chất tham gia chính trong cấu tạo nên vỏ tôm.

Độ mặn thấp, làm các chỉ số pH, kiềm biến đổi, độ mặn thấp thì kiềm thường cũng thấp, thường < 100ppm khi độ mặn < 10‰, sự cân bằng độ cứng và độ kiềm thay đổi mất cân sối, độ mặn thấp làm tổng kiềm (lượng bicarbonate và carbonate) vượt quá độ cứng của nước (Canxi, Magie).

pH biến đổi ảnh hưởng trực tiếp tới tôm, gây stress, lột xác lâu cứng vỏ, vỏ mềm. Tỷ lệ các thành phần khoáng chất không ổn định, ảnh hưởng tới sự sinh trưởng của tôm, tôm bị đốm đen, khí độc như NH₃, NO₂ cao.

Độ mặn thấp cũng ảnh hưởng tới các đặc điểm sinh lý hóa của tảo, lượng oxy hòa tan giảm, ảnh hưởng hoạt động, sinh sống của tôm.

3.2. Cách tăng độ mặn và ảnh hưởng của độ mặn thấp tới ao tôm

Cải tạo ao kĩ, duy trì pH ổn định bằng cách bón vôi xung quanh bờ ao với lượng 22kg vôi cho mỗi 100m² nước.

Dùng muối để tăng độ mặn cho ao nhanh chóng, để tăng 1 độ mặn cần bổ sung 0.1 kg KCl hoặc 0.1 kg NaCl hoặc 0.214kg MgCl₂.6H₂O hoặc 0.132kg CaCl₂.2H₂O cho mỗi 100m³ nước.

Tăng sức đề kháng cho tôm, bổ sung vitamin, khoáng chất trộn thêm vào thức ăn cho tôm.

Định kỳ sử dụng men vi sinh xử lý đáy ao UFO/ Mega Lact để tạo môi trường ổn định cho tôm phát triển, phân hủy các mùn bã hữu cơ, xử lý khí độc, tạo nguồn thức ăn tự nhiên cho tôm.

Vậy là Bioaqua Group đã giới thiệu chi tiết đến bà con cách điều chỉnh độ mặn để phù hợp cho sự phát triển của tôm. Để được tư vấn về những giải pháp nuôi tôm thành công bà con đừng ngần ngại liên hệ ngay bộ phận kỹ thuật của Bioaqua Group để được tư vấn.