BỆNH HOẠI TỬ CƠ Ở TÔM THẺ CHÂN TRẮNG (INFECTIOUS MYONECROSIC VIRUS - IMNV)

1. Tác nhân 

Tác nhân gây bệnh là  do virus (infectious myonecrosis virus – IMNV) gây ra, IMNV là virus có vật chất di truyền là ARN mạch đôi, không có màng bao, thuộc họ Totiviridae, giống Giardiavirus.

Các nghiên cứu cho rằng bệnh có thể xuất hiện dưới dạng đồng nhiễm với  Virus gây bệnh trắng đuôi (MrNV) and virus gây hội chứng đốm trắng (WSSV) ở tôm thẻ chân trắng Litopenaeus vannamei (Senapin et al., 2013; Feijó et al., 2013) và Vobrio harveyi (Oktaviana and Widanarni, 2014).

Tôm tự nhiên nhiễm IMNV (A) và tôm nhiễm IMNV do thực nghiệm (B)

Nguồn: S. Sivakuma et al. (2017)

2. Phân bố và phương thức lây nhiễm

Bệnh hoại tử cơ (IMN) gây ảnh hưởng ở các vùng nuôi tôm thẻ chân trắng L. vannamei, lần đầu tiên được báo cáo ở vùng Đông Bắc Brazil vào năm 2002 với tên gọi ban đầu là bệnh hoại tử cơ vô căn (Idiopathic Myonecrosis) (Lightner et al., 2004a,b). Cuối cùng được gọi là bệnh hoại tử cơ truyền nhiễm hay hoại tử cơ (IMN)  và đến năm 2006 lây sang Indonesia do vận chuyển bất hợp phát tôm giống bố mẹ.

Bệnh xuất hiện ở tôm thẻ chân trắng trong tự nhiên, trong điều kiện thí nghiệm virus có thể lây nhiễm cho tôm xanh Nam Mỹ và tôm sú.

Các vật chủ mang virus khác đã được phát hiện là  A. fransiscana (sinh vật làm thức ăn sống trong nuôi trồng thủy sản), giun hai mảnh, giun nhiều tơ, nhưng có báo cáo chính xác tôm thẻ chân trắng bị nhiễm bệnh nguyên do từ các vật chủ này.

Phương thức lây nhiễm Virus vẫn chưa được hiểu rõ, có khả năng lây nhiễm theo chiều ngang qua đường tiêu hóa do hành vi ăn thịt đồng loại. Vẫn có khả năng lây nhiễm qua các vật trung gian gây mầm bệnh khác trong ao, lây nhiễm do sống chung ao. Khả năng lây truyền theo chiều dọc cho bố mẹ sang con cháu.

3. Dấu hiệu và ảnh hưởng

3.1 Dấu hiệu

Bệnh hoại tử cơ do Infectious myonecrosis virus (IMNV). (a) Hình chụp dưới kính hiển vi điện tử, IMNV nhiễm tự nhiên trên tôm thẻ chân trắng ở Brazil; (b) (c) dấu hiệu bệnh hoại tử cơ trên tôm thẻ chân trắng; (d) kích thước của cơ quan bạch huyết của tôm nhiễm IMNV tăng gấp 2-4 lần so với kích thước thông thường (đánh dấu trong vòng tròn).

Nguồn: Lightner, 2011

Giai đoạn nhiễm IMNV cấp tính các vùng cơ hoại tử màu trắng tập trung ở cơ vân (xương), các đoạn bụng và quạt đuôi. Trong một số trường hợp, cơ quan lympho trương to lên gấp 2-4 lần kích thước bình thường (Hình 1).

Tôm bị ảnh hưởng nặng có biểu hiện lờ đờ, hành vi bất thường.

Giai đoạn mãn tính, các tổn thương đi kèm hiện tượng hóa lỏng của các cơ bị hoại tử, cơ và ruột thừa có màu đỏ, trông như tôm đã được luộc chín.

Các cơ quan được dùng để chẩn đoán bệnh là cơ vân, mô liên kết, tế bào máu, và cơ quan bạch huyết, ở giai đoạn mãn tính dùng cơ quan bạch huyết để chẩn đoán.Trên tôm bố mẹ, chân bơi là cơ quan được khuyến khích dùng chẩn đoán IMNV.

3.2 Ảnh hưởng

Bệnh không phát triển nhanh như các bệnh virus khác như đốm trắng (WSSV), đầu vàng (YHV)... nhưng vẫn gây tỷ lệ gây chết cao nếu điều kiện môi trường kém. Tôm nhiễm IMNV nặng thường chết đột ngột hoặc kéo dài trong thời gian dài, tăng tỷ lệ FCR, tỷ lệ chết tích lũy cao lên đến 80% đã được báo cáo tại Brazil (Poulos et al., 2006), tôm sống sót với bệnh hoại tử cơ làm giảm giá trị tôm thương phẩm, gây thiệt hại về kinh tế.

Mức độ nghiêm trọng của bệnh phổ biến hơn ở giai đoạn con non và trưởng thành và tỷ lệ tử vong tích lũy ở giai đoạn trưởng thành và dưới tuổi trưởng thành nằm trong khoảng từ 40% đến 70% (Poulos et al., 2006). Tỷ lệ chết tăng cao sau thời điểm gây sốc cho tôm như chài tôm, cho ăn quá nhiều, độ mặn, nhiệt độ thay đổi đột ngột.

4. Kiểm soát và phòng ngừa

Thả giống và chọn lọc tôm bố mẹ sạch bệnh SPF đã được kiểm tra bằng RT-PCR và thực hiện các biện pháp an toàn sinh học khi nuôi. Bệnh hiện nay được phát hiện ở Brazil và Indonesia, có thể lây lan do nhập tôm giống bố mẹ sống bị nhiễm bệnh từ các quốc gia này.

BIOQUA GROUP đã thông tin đến bà con về những triệu chứng và tác hại của bệnh hoại tử cơ trên tôm. Bà con có nhu cầu được tư vấn về sản phẩm nuôi tôm và kỹ thuật nuôi, vui lòng liên hệ trực tiếp:

Công Ty TNHH SX-TM-XNK BIOAQUA

- MST: 0312913693

- Địa Chỉ: 354/23 Quốc Lộ 1A, P. Bình Hưng Hòa B, Q. Bình Tân, Tp. Hồ Chí Minh

- Điện Thoại: (+028) 3765 7863

- Hotline: 0934 014 646

- Fanpage: BIO-AQUA-GROUP

- Youtube: bioaquagroup

- Tiktok: BIOAQUA_GROUP

- Website: bioaquagroup.com

BIOAQUA GROUP - chuyên thuốc thủy sản nhập khẩu và tôm giống chất lượng cao